Kim są osoby niepełnosprawne intelektualnie?

Witajcie!

Przepraszam, że dopiero teraz, ale długo rodził się we mnie temat, który chciałabym z Wami poruszyć. Zastanawiałam się od czego zacząć czy zacząć od historii jak na przestrzeni dziejów osoby niepełnosprawne intelektualnie były postrzegane i traktowane, czy może zacząć od definiowania. Moją muzą okazała się Adrianna ze swoim postem! Przypominając mi o filmie dzięki, któremu jestem na ścieżce prowadzącej do zawodu pedagoga specjalnego.



Dla ciekawskich jest to wzruszający film pt. Tomek i ja (After Thomas).

Myślę, że najpierw musimy się zastanowić jak widzimy osobę niepełnosprawną, zazwyczaj przed oczami widzimy osoby na wózku inwalidzkim, osoby o kulach, lub z jakimiś widocznymi deformacjami, brakami kończyn czy też jakimiś wadami jak np. zespół Downa, zespół Retta lub mózgowe porażenie dziecięce, ect.  Istnieje też niepełnosprawność intelektualna, która jest niewidoczna gołym okiem i to właśnie temu zagadnieniu chcę poświęcić ten tekst.

Zanim ja rozpoczęłam studia również tak postrzegałam niepełnosprawność, o niepełnosprawności intelektualnej nie wiedziałam nic. Wtedy jako dziecko bez wiedzy widząc osoby niepełnosprawne intelektualnie uważałam je po prostu za głupsze, no bo jak może nie wiedzieć ile to 2+2?

Zmieniło się to dopiero po obejrzeniu w/w filmu oraz kilku innych pokazujących funkcjonowanie tych osób. Obecnie mając z nimi kontakt uważam, że to wspaniali ludzie! Są to osoby miłe, ciepłe, serdeczne i bardzo przyjacielskie. 

Jednak kim naprawdę są osoby niepełnosprawne intelektualnie (NI)? 
W Polsce mamy dwie klasyfikacje DSM 5 oraz ICD 10 (niebawem ICD 11), na których podstawie definiujemy NI. Klasyfikacja DSM 5 jest to narzędzie dla klinicystów badaczy oraz praktyków.Ten podręcznik definiuje NI jako "zaburzenie rozpoczynające się w  okresie rozwoju i  obejmujące deficyty zarówno w  zakresie funkcjonowaniu intelektualnym, jak i adaptacyjnym w obszarach dotyczących rozumienia pojęć, funkcjonowania społecznego oraz w dziedzinach praktycznych. Spełnione muszą być trzy następujące kryteria: A. Obecność deficytów w  funkcjonowaniu intelektualnym, takich jak wnioskowanie, rozwiązywanie problemów, planowanie, myślenie abstrakcyjne, ocenianie, uczenie się oraz uczenie się na podstawie doświadczenia, musi zostać potwierdzona zarówno przez ocenę kliniczną, jak i dostosowany do pacjenta, standaryzowany test inteligencjiB. Występowanie deficytów w przystosowywaniu się, powodujących niepowodzenia w  realizacji standardów rozwojowych i  społeczno-kulturowych, co uniemożliwia zachowywanie niezależności i  odpowiedzialności. Bez odpowiedniego wsparcia deficyty przystosowawcze ograniczają funkcjonowanie w jednej lub wielu spośród codziennych czynności, takich jak porozumiewanie się, uczestniczenie w życiu społecznym, samodzielne życie, w różnorodnych środowiskach, takich jak dom, szkoła, praca lub grupa społeczna. C. Początek deficytów intelektualnych i przystosowawczych w okresie rozwojowym" (DSM 5, 2018, str. 37-38).Klasyfikacja ICD 10 (niebawem ICD 11) jest przeznaczona dla lekarzy, jest to klasyfikacja medyczna chorób i zaburzeń. 

W tej klasyfikacji nie znajdziemy niepełnosprawności intelektualnej lecz upośledzenie umysłowe, które podzielone jest na 4 stopnie ( lekki, umiarkowany, znaczny, głęboki).  Stopień upośledzenia umysłowego klasyfikacja ta bada za pomocą wystandaryzowanych testów inteligencji. (O tych stopniach opowiem Wam w następnym poście.)

W ICD 10 przeczytamy, że upośledzenie umysłowe to "zatrzymanie lub niepełny rozwój umysłowy, manifestujący się upośledzeniem w okresie wzrastania, zwłaszcza w zakresie umiejętności związanych z ogólnym stanem inteligencji np. kognitywne, językowe, ruchowe i społeczne. Może ono wystąpić w związku z dowolnym innym zaburzeniem umysłowym lub fizycznym lub bez niego" (ICD 10, 2008, str 244).

To są jednak tylko klasyfikacje! Dla mnie i dla Was najważniejsza jest osoba kryjąca się pod nią. 

Testy i klasyfikacje nie powiedzą Nam czy np. dana osoba jest dobra w pracach manualnych, czy też pisze piękne wiersze. 

Z osobami z NI jest jak ze słabszymi uczniami w szkole, potrzebują trochę więcej uwagi i cierpliwości, dzięki czemu potrafią pięknie rozkwitnąć, pokazać swoje talenty oraz mocne strony. Mogą osiągnąć więcej dzięki czasowi, który im poświęcimy.  Teraz pisząc dla Was ten tekst myślę o "moich" uczniach (chodzę na wolontariat do szkoły specjalnej). Jak bardzo dzięki wsparciu i pomocy nauczycieli i innych specjalistów zmienili się w zupełnie nową osobę. Jak wiele osiągnęli przez ten czas, gdy mogę ich obserwować i im pomagać. Zdecydowanie to wsparcie, które im dajemy jest bezcenne. Osoby z NI rozumieją i pojmują świat zupełnie inaczej niż My, jednak jest to piękne i fascynujące. Za każdym razem jestem zaskakiwana ich pomysłowością oraz kreatywnością. 

I z tym Was zostawię. Myślę, że jak na pierwszy raz tyle wiedzy wystarczy. W kolejnych postach będę ją dla Was przybliżać i coraz bardziej rozszerzać. 

Ciepłych i rodzinnych świąt!

J.C.

Netografia: 

Obrazek: https://ssl-gfx.filmweb.pl/po/17/62/351762/7580779.6.jpg

DSM 5: https://edraurban.pl/ssl/book-sample-file/kryteria-diagnostyczne-zaburzen-psychicznych-dsm-5/pdf/dsm-5_kryteria_diagnostyczne1.pdf

ICD10: https://www.csioz.gov.pl/fileadmin/user_upload/Wytyczne/statystyka/icd10tomi_56a8f5a554a18.pdf